Wanneer je de diagnose ‘borstkanker’ krijgt, staat alles in het teken van beter worden. De behandelingen zijn heftig en laten letterlijk en figuurlijk hun sporen na: een stug litteken, een borstreconstructie die gewoon niet áf is, lymfoedeem of de getatoeëerde stipjes op je huid die je blijven herinneren aan de bestralingen die je hebt ondergaan.

Oedeemtherapie
‘Helon biedt zowel medische als cosmetische zorg bij huidproblemen’, vertelt huidtherapeute Heleen Stam. ‘Mede omdat we ons binnen de muren van het ziekenhuis bevinden, zien we veel kankerpatiënten en vooral borstkankerpatiënten. Het grootste deel van hen komt hier voor oedeemtherapie. Er zijn verschillende technieken om het lymfesysteem te stimuleren. Manuele lymfedrainage is daar een goed voorbeeld van. Met deze massagetechniek kan opgehoopt vocht worden afgevoerd, zodat de zwelling afneemt.’
Een andere manier is de lymfapress. ‘Dit is een machine waaraan een manchet is bevestigd die uit verschillende luchtkamers bestaat. Door pneumatische druk worden de kamers afwisselend met lucht gevuld waardoor een pompende beweging ontstaat die oedeemafname bevordert.
Datzelfde proberen we ook met compressietherapie: zwachtelen. Alle technieken hebben als doel om een stabiele situatie te bereiken, zodat de patiënt zo weinig mogelijk hinder ervaart in het dagelijks leven. Hierbij is een therapeutische elastische kous of een andere vorm van drukkleding vaak van grote toegevoegde waarde.’

Littekentherapie
Het litteken dat na een (gedeeltelijke) amputatie achterblijft, kan stug en hard worden. ‘Dit kan je beperken in je beweeglijkheid’, licht Heleen toe. ‘Het verlies van een borst is voor veel vrouwen traumatisch. Je hebt afscheid moeten nemen van een stukje van je vrouwelijkheid. Je durft mogelijk het gebied zelf niet eens te bekijken of aan te raken. Bij ons leer je dat je huid weer aangeraakt mag worden en maak je kennis met technieken om je litteken zelf te kunnen masseren. Bij veel vrouwen zijn wij zelfs de eersten die dit gebied mogen zien en aanraken; iets wat soms zelfs nog niet toevertrouwd wordt aan hun partner. Dat is best intiem en daar komen vaak emoties bij los. Naast de therapie die wij geven, en dat geldt eigenlijk voor alle behandelingen na borstkanker, bieden wij vooral ook een luisterend oor. Dat stukje mentale ondersteuning is zó belangrijk’, vertelt Heleen vol passie. ‘Dat is soms wel moeilijk, maar maakt dit juist ook zulk dankbaar werk.’

Medische tatoeages
‘Wij plaatsen ook medische tatoeages. Sommige vrouwen komen hier zodra ze weten dat ze chemo­therapie gaan krijgen, en dus al hun haren gaan verliezen, om alvast hun wenkbrauwen te laten tatoeëren. Maar het komt ook voor dat wenkbrauwen na de chemo niet meer goed terugkomen. Als je al niet zo handig bent met een wenkbrauwpotlood of het te veel gedoe vindt, is dit een mooie oplossing’, weet Heleen.
‘Een andere vorm van medische tatoeage is de tepelhoftatoeage. Met speciale apparatuur worden pigmentstoffen in de huid gebracht. Daarbij worden de vorm en kleur van de oorspronkelijke tepel en tepelhof zo nauwkeurig mogelijk nagebootst. Het maakt de borstreconstructie helemaal áf. Je voelt je weer compleet.’

Bestralingspuntjes verwijderen
Huidtherapeut Heleen Stam: ‘Wanneer je moet worden bestraald, zullen er kleine puntjes op je lichaam worden getatoeëerd om het gebied te markeren. Soms zit zo’n puntje recht op het borstbeen of wordt zo’n stip als stigmatiserend ervaren. Helaas is het maar bij weinig mensen bekend, maar wij kunnen deze tatoeages verwijderen door middel van lasertherapie. Dat gaat heel gemakkelijk, maar het is wel verstandig om het vooraf met je bestralingsarts te overleggen.’