Iedereen die weleens met rouw in aanraking is geweest, kan het beamen: het is ongelooflijk zwaar. Het is dan ook logisch dat we geneigd zijn om kinderen zoveel mogelijk te beschermen tegen ernstige situaties, zoals wanneer kanker je gezin treft.

Kinderen zijn van nature puur en zorgeloos. Dat willen we zo lang mogelijk zo houden. Maar hoe graag we ook zouden willen, we kunnen niet altijd voorkomen dat kinderen op jonge leeftijd al in aanraking komen met rouw en verlies. Hoe ga je daarmee om? En wat kun je wel en niet met een kind bespreken?

Opluchting
Kinderen beschikken vaak nog niet over de juiste woorden om hun gevoelens te kunnen benoemen. Het is daarom belangrijk dat je als ouders ook luistert naar wat kinderen communiceren zonder dat ze daar woorden bij gebruiken, legt Pauline Stadhouders uit. Ze is orthopedagoog en deskundige op het gebied van verlieservaring, gespecialiseerd in het begeleiden van kinderen en jongeren. ‘Aan de manier waarop een kind zich beweegt of gedraagt, kun je veel zien wat niet gezegd wordt. Ook kun je af en toe best aan je kind vragen hoe het met hem gaat en zo toch het gesprek aangaan. Voor ouders kan het soms erg moeilijk zijn om een opening te vinden en wanneer er een gesprek op gang komt, is dat een hele opluchting.’

Luister naar je kind
‘Wat moet een kind weten? Wat kan een kind weten? Wat wil een kind weten? Dit zijn drie vragen die je jezelf kunt stellen als er sprake is van ziekte in het gezin. Hiermee bedoel ik dat je je moet afvragen wat van belang is voor je kind om te weten, wat een kind kan begrijpen en welke vragen het kind stelt. Vaak komt een kind namelijk zelf met vragen. Dat is het moment om erop in te gaan, omdat het kind er dan voor openstaat. Als je er op een ander moment zelf over begint, is het kind misschien met iets heel anders bezig. Kinderen kunnen namelijk goed relativeren en worden niet de hele dag bezig gehouden door wat er speelt. Eerlijkheid is in ieder geval belangrijk. Als je zelf verdrietig of boos bent, is het prima dat je kind dit ziet, maar liever wel als je je emotie op dat moment onder controle hebt.’

Begrip
‘Wanneer iemand individueel of met het hele gezin bij mij komt, gaan we in gesprek, maar ik pas daarnaast ook verschillende andere werkvormen toe die kunnen bijdragen. Afhankelijk van de situatie en van wie er voor me zit, pas ik creatieve en beeldende manieren toe om een onderwerp of gevoelens bespreekbaar te maken. Met sommige kinderen gebruik ik praatpoppen. De manier waarop een traject verloopt, is heel persoonlijk. Uiteindelijk hopen we te bereiken dat iemand beter leert omgaan met verlies en inzicht krijgt in het gevoel, de beleving en het gedrag van zichzelf en de ander, zodat er begrip en ruimte ontstaan. Voor jezelf én je omgeving.’

Levenservaring en deskundigheid
Pauline Stadhouders werkt vanuit haar praktijk De Levensboom Delft en heeft jarenlang als oncologieverpleegkundige gewerkt. Daarna is ze als orthopedagoog aan de slag gegaan en werkte ze veel met chronisch zieke kinderen. Op jonge leeftijd kwam ze zelf in aanraking met verlies, toen haar moeder ernstig ziek werd. Deze kennis en ervaring komen nu samen in haar werk als rouwtherapeut. Bij De Levensboom Delft zijn mensen van alle leeftijden welkom die in aanraking zijn met verlies door ziekte, dood of een ander ernstig verlies. Naast haar praktijk, begeleidt zij Villa Debora in inloophuis Debora te Delft en werkt ze als coördinator Humanitas Steun bij rouw en verlies in Rijswijk.