Wie kanker heeft, krijgt tijdens of na het behandeltraject vaak te maken met allerlei vervelende bijeffecten: vermoeidheid, pijn, stijve spieren en gewrichten, een gevoelige huid, spanning en stress. Dit nodigt niet uit om intensief te bewegen en misschien durf je het niet eens. Maar weet je wat het oplevert als je het wél doet? Conditiebehoud, (mentale) weerbaarheid, zelfvertrouwen, spierkracht, botaanmaak, een betere nachtrust en energie.

Tessa Verstelle van Sportgeneeskunde Rotterdam houdt zich onder andere bezig met oncologische revalidatie. Zij beantwoordt een paar vragen over haar werkzaamheden.

Wat houdt ‘oncologische revalidatie’ in?
‘Mensen zijn vaak al langer ziek voordat ze de diagnose van kanker krijgen. Er is vaak al sprake van vermoeidheid, krachtverlies en soms ook pijn. Juist in de fase dat cliënten de diagnose krijgen, kan er al begonnen worden met oncologische revalidatie, zodat de cliënten fitter en met minder klachten door hun behandelperiode komen.
Oncologische revalidatie houdt zoveel meer in dan alleen het weer in beweging kunnen komen tijdens of na kanker. Mijn behandelingen bestaan uit coaching, ademhaling en ontspanningstherapie, oedeemtherapie, mobiliteitverbetering rondom de geopereerde dan wel behandelde lichaamsregio en littekenbehandeling. Uiteraard trainen we ook de kracht, uithoudingsvermogen en conditie.
Over het algemeen ben je tussen de drie en twaalf maanden onder behandeling. Ook tijdens bestraling, chemotherapie en immunotherapie is het erg belangrijk om aan je kracht te werken onder begeleiding van een oncologiefysiotherapeut.’

Wat zijn de voordelen van oncologische revalidatie?
‘De voordelen kunnen ontzettend uiteenlopen, maar het meest voorkomende voordeel is dat cliënten zich fitter en meer zelfverzekerd in hun lichaam voelen. Trainen en positief aandacht aan je lichaam besteden zorgen ervoor dat er hormonen vrijkomen en dat je mindset sterker wordt. Het is in zo’n periode ook heel fijn om juist even op een andere manier met je lichaam bezig te zijn, buiten het ziekenhuis. Cliënten voelen zich bij mij niet ziek maar kunnen werken aan herstel in een omgeving buiten het ziekenhuis. Zelfs als de diagnose ‘chronisch’ is, kan er gewerkt worden aan een verbeterde leefstijl en kwaliteit van leven. En hier ligt dan ook de focus op. Ik probeer zoveel mogelijk positieve energie te geven en aan te sluiten op de hulpvraag. De cliënten hebben het al zwaar genoeg gehad, dus bij mij mag er zeker ook gelachen worden. De resultaten die door mijn cliënten worden behaald zijn geweldig. Ze kunnen allemaal veel meer dan ze denken.’

Hoe verloopt de samenwerking tussen Sportgeneeskunde Rotterdam en Tegenkracht?
‘Op de foto zie je Simone, een jonge moeder die een zware periode achter de rug heeft gehad nadat ze de diagnose ‘borstkanker’ had gekregen. Na de operatie, chemo en bestraling is zij doorverwezen door Tegenkracht naar ons. Simone kreeg bij ons eerst een inspanningstest bij de sportarts om haar belastbaarheid in kaart te brengen. Vervolgens kon ze haar revalidatietraject starten. Simone wil graag weer fitter en sterker worden, zodat ze straks weer kan gaan werken en dat goed kan combineren met het moederschap. Samen werken we hiernaartoe. Tegenkracht blijft de gehele periode van revalidatie op de hoogte van het proces. De betrokkenheid van Tegenkracht is op allerlei manieren te merken en het is erg fijn dat een samenwerkingspartner net zo gepassioneerd is over deze doelgroep als ik.’

Sportplan Tegenkracht
Het Sportplan Tegenkracht is een sportmedisch verantwoord begeleidingstraject dat voorafgaand, tijdens en na afloop van een oncologische behandeling kan worden gedaan. Het is in alle gevallen maatwerk.

Sport- en beweegprogramma’s tijdens verschillende fasen van kanker kunnen een positieve bijdrage leveren aan de voorbereiding op en verwerking van operaties, chemotherapie en bestraling. Een betere algemene conditie vergroot het herstelvermogen en kan de kwaliteit van leven in die zware periode positief beïnvloeden. Wetenschappelijk onderzoek geeft aan dat kankerpatiënten die sporten sneller herstellen.

Hoe werkt het?
Na aanmelding en telefonische kennismaking wordt een afspraak gemaakt bij een sportarts of een oncologiefysiotherapeut om de belastbaarheid vast te stellen. Daarna wordt gezocht naar een geschikte locatie en wordt de revalidatie opgestart. De Tegenkracht-coördinatoren houden maandelijks contact met de deelnemers en sturen bij waar nodig. Naast het sporten en bewegen kunnen psychosociale ondersteuning en voedingsadviezen worden gegeven. Tegenkracht heeft een landelijk netwerk van sportartsen, fysio’s, psychologen en diëtisten om het programma te doen.

Wat is het resultaat?
Tegenkracht heeft in de afgelopen jaren zo’n 3.000 mensen op individuele basis begeleid. Uit tevredenheidenquêtes blijkt dat men de oncologische behandelingen beter verwerkt, een hogere kwaliteit van leven heeft en sneller terugkeert in de maatschappij en naar werk.

Wat kost het Sportplan?
Een deel van de kosten van bijvoorbeeld de fysiotherapie kan vergoed worden door de zorgverzekeraar, en hetzelfde geldt voor het sportmedisch onderzoek bij de sportarts. Ben je werknemer bij een bedrijf, dan kan Tegenkracht bij je werkgever onderzoeken of die een deel van de kosten wil betalen.