De dood hoort bij ons leven. Ook jonge kinderen kunnen te maken krijgen met verlies, en een daaropvolgende uitvaart. Zij beleven dit proces op een andere manier dan volwassenen dat doen. Soms kan alleen al het verwerken van de schok een aantal dagen duren. Ze vragen zich dan af, het heeft lang genoeg geduurd, wanneer komt oma weer terug?

Het is daarom goed om kinderen te betrekken bij een uitvaart. Zij kunnen dan zowel afscheid nemen van de overledene op hun eigen manier, als leren wat dit afscheid betekent. Het besef daalt langzaam op ze in dat de overledene niet meer terugkomt. Maar jij bent er nog wel, om ze met en tijdens een persoonlijke uitvaart op te kunnen vangen. Er zijn een aantal mooie en betekenisvolle manieren waarop je kinderen actief bij een uitvaart kunt betrekken.

De bellenbrievenbus
‘Iets wat ik vaak doe is kinderen bellen laten blazen, gebaseerd op het mooie verhaaltje van Winnie de Poeh’, vertelt Pien Gouka van Monuta Pien Gouka uitvaartverzorging. ‘Alles wat kinderen tegen een overleden opa of oma willen zeggen, kunnen ze dan denken terwijl ze een bel opblazen. Deze bel neemt hun woorden mee de lucht in, en geeft ze af aan de bellenbrievenbus die zich hoog in de wolken bevindt. Dit is een prachtige manier voor hen om het verlies te kunnen verwerken. De kinderen zeggen dan ‘Mam, ik ga even met opa praten’.’

Maak het afscheid tastbaar
Een ander mooi ritueel tijdens een uitvaart is het lintenritueel, zegt Pien. ‘Iedereen kiest hierbij een kleur lint uit. Al deze linten knoop ik aan elkaar en leg ik in de hand van de overleden persoon. Het lint loopt dan over de rand van de uitvaartkist naar buiten, en blijft uit de kist hangen terwijl deze gesloten wordt. We knippen tijdens de dienst dan het lint los. Dit maakt het loslaten en afscheid nemen heel tastbaar voor kinderen. Kinderen kunnen op deze manier in alle fases van de uitvaart betrokken worden. Een overleden man was bijvoorbeeld stapelgek op drop geweest. We hadden toen een schaal met dropjes op de kist gezet. Iedereen mocht bij het afscheid nemen een dropje pakken en na afloop mochten de kleinkinderen de schaal leegmaken.’

Ook tijdens de uitvaart
‘Ik probeer altijd kinderen zo op een manier bij de uitvaart te betrekken: ik laat ze dan bijvoorbeeld kleine dingen doen, denk aan op het knopje drukken in de rouwauto, of bloemen neerleggen. Tijdens de dienst hoeven kinderen ook niet stil te zitten, als ze dat niet willen. Ze kunnen bijvoorbeeld muziek maken als ze een instrument kunnen bespelen, of een stukje zingen. Misschien wil je kind zelf wel iets zeggen over de overledene of een eigen brief voor laten lezen door jou of een ander. Het kan al zo makkelijk zijn als het aansteken van een kaars tijdens de uitvaartdienst. Je kunt dit allemaal van tevoren bespreken.’

Leren om met verlies om te gaan
Als je met je kind over de uitvaart praat, kunnen er best wat vragen opkomen over de dood. Misschien begrijpen ze nog niet zo goed wat het betekent, de dood, want waar is opa nu naartoe dan? Wat gebeurt er met zijn lichaam? ‘Het helpt niet om dan te zeggen dat opa in slaap is gevallen, want dan durven kinderen amper zelf nog naar bed te gaan,’ legt Pien uit. ‘Een uitvaart leert je kinderen hoe ze met verlies om kunnen gaan. Het is dan ook geen probleem om een kind bij de overledene te laten. In tegendeel: ik vind het juist belangrijk dat kinderen, hoe klein ze ook zijn, goed afscheid kunnen nemen en ook vroeg leren hoe ze afscheid moeten nemen. Dit hoort immers bij het leven.’

Over Monuta Pien Gouka
Open, eerlijk en meelevend, dat is wat je van Pien Gouka van Monuta Pien Gouka uitvaartverzorging kunt verwachten. Iedere uitvaart is anders en Pien gaat daarom graag samen met jou op zoek naar hoe jij dit wil invullen. Voor een uitvaart in de omgeving Dronten en Emmeloord kun je contact met haar opnemen, om alle mogelijkheden te bespreken.