Iets meer dan een eeuw geleden, in 1914 om precies te zijn, vond in Nederland de eerste crematie plaats. Tot op dat moment werd een overledene altijd begraven. Sindsdien is er veel veranderd en kiezen steeds meer mensen voor deze vorm van uitvaart. Waar in 2003 bijna 50% voor een crematie koos, lag het percentage in de eerste helft van 2019 al op 67.

Aan de manier waarop aan deze ceremonie vormgegeven wordt, is in de loop der tijd ook veel veranderd. Zo mogen nabestaanden tegenwoordig aanwezig zijn bij het invoeren van de kist in de crematieoven. ‘Wij merken dat dit enorm gewaardeerd wordt en er wordt dan ook steeds vaker gebruikgemaakt van deze mogelijkheid’, vertelt Anita van Bokhorst, eigenaar van Sterrenheuvel.

Warme sfeer
In het afscheidshuis is de ruimte waarin de oven staat niet koud en kil, maar ademt die meer de sfeer van een huiskamer. ‘Na de ceremonie in de ceremonieruimte begeleiden onze medewerkers de kist naar de oven toe. Deze ruimte wordt als heel mooi ervaren. De naasten van de overledene, meestal gaat het om zo’n acht tot tien personen, krijgen van één van onze medewerkers uitleg over de manier waarop het proces in zijn werk gaat. Zo gaat er bijvoorbeeld altijd een vuurvast steentje met een uniek nummer, dat is gelinkt aan de naam van de overledene, mee de oven in. Na een laatste groet, waarbij de kist nog even kan worden aangeraakt en er eventueel enkele bloemen op kunnen worden gelegd, wordt de kist de oven ingeschoven. Het is verder helemaal niet eng of luguber. Integendeel: de naasten ervaren het juist vaak als heel fijn en zijn blij dat ze hun dierbare tot aan de oven konden begeleiden. Ik hoor weleens dat iemand de stervende heeft beloofd om tot het laatst toe bij hem te blijven en dat kan op deze manier. Het maakt het afscheid helemaal af’, klinkt het vol warmte.

Urnen en sieraden
Het is wettelijk bepaald dat de as van een overledene pas na dertig dagen mag worden vrijgegeven. ‘De nabestaanden beslissen wat er daarna mee gebeurt’, vervolgt Anita. ‘Meestal haalt de familie de asbus hier bij ons op, maar de as kan ook op een strooiveld van de hiernaast gelegen begraafplaats, al dan niet in aanwezigheid van de familie, worden verstrooid. We hebben hier bij Sterrenheuvel ook een winkel met een groot assortiment aan urnen en assieraden. Vooral van de sieraden wordt steeds vaker gebruikgemaakt. We hebben ze in allerlei soorten en maten. Er is voor elk wat wils.’

Duurzaam
Net als bij nog vrijwel alle crematoria in Nederland wordt bij Sterrenheuvel ook gebruikgemaakt van een op gas gestookte crematieoven. ‘Toen wij deze oven twee jaar geleden aanschaften, hebben we het met de ovenbouwer wel over een elektrische oven gehad. Aangezien nog niet alle elektriciteit door de zon of wind wordt opgewekt, loop je het gevaar dat de benodigde elektriciteit, ergens verderop in het traject, alsnog door gas wordt opgewekt. Om toch duurzaam bezig te zijn, hebben we er wel voor gezorgd dat de warmte, die bij een crematie vrijkomt, wordt opgeslagen. Deze wordt voor een groot deel voor de verwarming van ons gebouw gebruikt. Zo kunnen we toch op een duurzame manier met de warmte omgaan. Maar we zijn ook op andere manieren duurzaam bezig. Zo hebben we bijvoorbeeld zonnepanelen op het dak van ons pand.’

Feit of fabel
Er wordt weleens gedacht dat de rook die bij een crematorium uit de schoorsteen komt, afkomstig is van de crematieoven. ‘Nee hoor’, ontkracht Anita deze fabel onmiddellijk. ‘Een oven is voorzien van een heel goed filtersysteem, waardoor er vrijwel geen uitstoot is. De ‘rook’ die je bij een crematorium uit de schoorsteen kunt zien komen, is waterdamp die afkomstig is van een verwarmingsketel. Zo’n ketel heeft dan ook een veel hogere uitstoot dan een crematieoven.’