Vrouwen met borstkanker kunnen na en tijdens de behandelingen te maken krijgen met ongewenste vochtophopingen, ook wel ‘oedeem’ genoemd. Hierbij gaat het om lymfoedeem, een probleem dat niet altijd bekend is maar goed kan worden behandeld door een gespecialiseerde oedeemfysiotherapeut.

Lymfoedeem ontstaat na beschadiging van het lymfestelsel. Dit kan door een operatie of door chemotherapie en/of bestraling, waarbij lymfklieren en lymfvaten beschadigd kunnen raken. Soms worden lymfklieren zelfs helemaal verwijderd (okselkliertoilet). Hierdoor kan het lichaam soms moeite hebben met het afvoeren van het vocht in de omliggende weefsels. Dit kan klachten geven van omvang­toename, een moe en zwaar gevoel en/of pijn, en van invloed zijn op het bewegen.
Binnen Fysiotherapie Delft is Emerens Olthof oedeemfysiotherapeut. ‘Er zijn verschillende manieren om oedeem te behandelen. De belangrijkste methode is manuele lymfedrainage. Hierbij gebruik ik een drainage-massagetechniek om de afvoer van lymfevocht te activeren en zo het oedeem in het bewuste lichaamsdeel te verminderen. De behandeling kan ondersteund worden met tapen, ademhalingsoefeningen, zwachtelen, en soms uiteindelijk een therapeutische elastische kous. Ook geef ik instructies mee aan de patiënt, zodat die zelf thuis het lymfesysteem kan activeren. Littekenbehandeling, om het litteken soepel te maken, maakt ook deel uit van de therapie. Tevens kan ik fascietechnieken inzetten, om weefsel dat stug is geworden soepeler te krijgen, zodat bewegingsbeperkingen voorkomen of verminderd kunnen worden.’

Voor oedeemfysiotherapie is een verwijzing nodig van een specialist.

Oncologie fysiotherapie
Ronald van den Broek is oncologiefysiotherapeut bij Fysiotherapie Delft. Hij behoorde in oktober 2015 tot de eerste lichting fysiotherapeuten die op masterniveau geschoold zijn op dit gebied. ‘Oncologie fysiotherapie biedt brede zorg rond oncologiepatiënten tijdens of na de medische behandelingen. De hulpvraag van de patiënt staat altijd voorop. Het gaat vaak om vermindering van pijn en/of vermoeidheid, maar met name de vraag wat de patiënt specifiek wil; in welke activiteiten hij of zij belemmerd wordt. Wil de patiënt bijvoorbeeld weer kunnen sporten of werken? Op basis van deze hulpvraag en het soort gezondheidsprobleem maakt de therapeut een behandelplan om ervoor te zorgen dat de patiënt weer kan doen wat die graag zou willen. Dit kan door alleen oncologie fysiotherapie en soms is een combinatie met oedeemfysiotherapie wenselijk.
Ronald: ‘De combinatie van deze twee therapieën is een meerwaarde voor de patiënt, en Fysiotherapie Delft is de enige praktijk in Delft die beide therapieën aanbiedt.’

De fysiotherapeutische behandeling bestaat in de meeste gevallen uit een trainingsprogramma op maat. De cliënt traint individueel of in kleine groepen onder begeleiding van de oncologiefysiotherapeut. Het trainingsprogramma bevat kracht- en conditietraining, maar kan ook ontspanningsoefeningen of ademhalingsoefeningen bevatten.

Er is een nauwe samenwerking met huisartsen, specialisten, psychologen, diëtisten en ziekenhuizen.