Overgewicht is een toenemend probleem. Wanneer het niet meer gaat om een paar extra kilo’s, maar om problematisch overgewicht, spreken we van ‘obesitas’. Met een maagverkleinende operatie is het mogelijk om mensen met obesitas te helpen.

Frederik Jonker is chirurg bij het Obesitascentrum binnen het Rode Kruis Ziekenhuis en is gespecialiseerd in onder andere obesitaschirurgie. Daarbij opereert hij patiënten met obesitas. Frederik: ‘We zien hier veel mensen met fors overgewicht. Daarbij gaat het om iets meer vrouwen dan mannen. Om deze mensen te kunnen helpen, werken we samen met de Nederlandse Obesitas Kliniek, die gevestigd is tegenover het ziekenhuis, en met RA-Medical. Het gaat om mensen die vaak een lager zelfbeeld hebben en een mindere kwaliteit van leven. Ze hebben vaak al verschillende diëten gevolgd, maar het is gebleken dat die meestal maar tijdelijk effect hebben. Een maagverkleinende operatie, met name de gastric bypass, is dan een uitkomst.’

De beste oplossing
Obesitaschirurgie bestaat al meer dan 50 jaar, maar is de afgelopen decennia verder ontwikkeld. ‘Vroeger gebeurde de operatie op een open manier, met een grote snee, maar tegenwoordig is die in de vorm van een kijkoperatie. Eerder waren er soms problemen met de operatie, maar sinds de introductie van de ‘gastric bypass’, zo’n 20 jaar geleden, zijn die problemen voorbij. Er zijn weinig risico’s als de operatie wordt uitgevoerd door ervaren chirurgen, en wij werken hier in het Rode Kruis Ziekenhuis met vier gespecialiseerde chirurgen die allemaal minimaal 100 maagverkleinende operaties per jaar uitvoeren. De gastric bypass is op dit moment de beste oplossing bij obesitas, en heeft veel positieve en blijvende effecten.’

Uitgebreide screening
Bij RA-Medical of de Nederlandse Obesitas Kliniek wordt bekeken wie er in aanmerking komen voor een maagverkleinende operatie. ‘Er is een uitgebreide screening, waarna de patienten door middel van 6 sessies worden voorbereid op de operatie, waarbij er ook uitgebreide uitleg wordt gegeven over de operatie en de consequenties. Voor de selectie zijn er een aantal criteria. We kijken bijvoorbeeld naar het gewicht en de Body Mass Index (BMI). Die moet minimaal 40 zijn, of 35 voor mensen die te maken hebben met een ziekte als gevolg van het overgewicht, zoals suikerziekte. Er moeten geen psychische belemmeringen zijn die de patiënt ongeschikt maken voor een operatie, en de patiënt moet al eerdere pogingen gedaan hebben om af te vallen. Verder moet de patiënt echt gemotiveerd zijn. Het klinkt wat streng allemaal, maar de meeste mensen die zich aanmelden voor een operatie, komen ervoor in aanmerking hoor.’

De operatie
‘De operatie duurt ongeveer drie kwartier. Eerst wordt de patiënt onder narcose gebracht, en daarna worden er instrumenten via kokertjes het lichaam ingebracht waarmee de maag verkleind wordt. Ook wordt het spijsverteringskanaal omgeleid. Na de operatie moet de patiënt veel drinken en vaak één nacht in het ziekenhuis blijven. Na een aantal controles mag de patiënt de volgende dag weer naar huis.’

Nazorgtraject
Het traject houdt niet op nadat de patiënt naar huis is gegaan. ‘We bieden goede nazorg en begeleiding gedurende meerdere jaren. De patiënt moet namelijk wel zijn of haar lifestyle veranderen, met gezond eten en sporten, en zich houden aan gemaakte afspraken. Dat controleren we ook enkele malen. In de eerste twee weken na de operatie krijgt de patiënt een aangepast dieet. Maar de resultaten zijn er ook naar: we zien dat de meeste patiënten in het eerste jaar veel afvallen, en dat het gewicht vervolgens stabiel blijft. Dan is het grootste deel van het overtollige gewicht verdwenen. Dat is erg mooi om te zien!’

Levensverlengende operatie
Het uitvoeren van deze operaties geeft de chirurg voldoening: ‘Ten eerste omdat je er mensen enorm mee helpt. Je kunt echt hun leven veranderen; niet alleen omdat ze een betere kwaliteit van leven krijgen en gelukkiger worden, maar ook omdat de operatie echt levensverlengend is. Gemiddeld leven patiënten zo’n 10 tot 15 jaar langer, omdat ze bijvoorbeeld afkomen van suikerziekte of een hoge bloeddruk, en de kans op kanker en hart- en vaatziekten afneemt. Voor ons als chirurgen is deze operatie leuk om te doen omdat die technisch uitdagend is. Het vergt veel van de vaardigheden van de chirurg, en als het dan weer lukt, geeft dat een goed gevoel. We maken er met het gehele team een succes van!’