Je bent klaar met je behandelingen in het ziekenhuis. Ineens voelt je arm of borst zwaar aan of trekt het litteken. Dat dit kon gebeuren heeft de arts je van tevoren niet gezegd. Je weet niet zo goed wat je eraan kunt doen.

‘Als huid- en oedeemtherapeut horen we deze ervaring vaak. Wij geven je gespecialiseerde therapie als dat nodig is en vertellen je wat je zelf kunt doen. We hebben veel ervaring en zijn geschoold om klachten bij lymfoedeem en littekens te behandelen’, aldus Karlijn Sterkenburg van Huidcentrum Onze Huid.

Lymfoedeem
Lymfoedeem geeft in het begin vage klachten: een zwaar gevoel in de arm of een pijnlijke plek in de borst of zij. In een later stadium kan dit overgaan in een zeurende, soms stekende pijn of een gevoel van stijfheid met bewegingsbeperkingen. Het gebied wordt dikker en bij lichte druk blijft er soms een deukje achter. Lymfoedeem in de borst zorgt ervoor dat het weefsel compacter en steviger wordt. De borst is juist kleiner dan de niet-behandelde borst of dikker door het oedeem en de huid kan vreemd en strak aanvoelen.

Oorzaak lymfoedeem
Het lymfestelsel bevindt zich in ons hele lichaam en zuivert de weefsels van afvalstoffen, bacteriën, schimmels en virussen. Het voert het overtollige vocht af. Wanneer er tijdens een operatie lymfeknopen worden verwijderd of bestraald, dan ontstaat er schade. Soms wordt dan het lymfevocht plaatselijk niet goed afgevoerd. Zo ontstaat er een ophoping van vocht: het zogenaamde ‘lymfoedeem’.

Wat doet een huid- en oedeemtherapeut?
Om verergering van het lymfoedeem te voorkomen, kun je het beste in een vroeg stadium, als je nog weinig klachten ervaart, een huid- en oedeemtherapeut om advies vragen. ‘Wij maken na een uitgebreide intake een persoonlijk behandelplan, bestaande uit een combinatie van behandelmogelijkheden’, legt Karlijn uit. ‘Jouw hulpvraag staat centraal en we willen je helpen met het (weer) zo goed mogelijk uitvoeren van je dagelijkse activiteiten. Soms zijn goede leef-, beweeg- en huidverzorgende adviezen al voldoende, maar bij meer klachten zijn er behandelingen in onze praktijk nodig.’

De therapie kan bestaan uit:
– massagetechnieken om het vocht af te voeren (lymfdrainage)
– massagetechnieken om de doorbloeding te verbeteren en het weefsel soepeler te maken
– compressietherapie
– het aanmeten van therapeutisch-elastische kousen
– beweeg- en ademhalingsoefeningen
– lymftaping
– het leveren van speciale huidvriendelijke hulpmiddelen zoals lymfepads en drukhemden

‘Tijdens deze behandelfase verminderen we zoveel mogelijk de klachten en het lymfoedeem. Daarna leer je in de onderhoudsfase zelf het behaalde resultaat te behouden en verergering van het oedeem te voorkomen.’  Lymfoedeem gaat niet vanzelf weg en wordt langzaam erger. Hoe langer het lymfoedeem bestaat, hoe meer klachten er ontstaan en hoe harder het weefsel wordt. De kans op complicaties als bewegingsbeperkingen en wondroos nemen dan ook toe. Wondroos (erysipelas) is een infectie waarbij het lymfoedeem kan verergeren.

Littekens
De wond die na een operatie ontstaat, geneest in verschillende fasen. Dat duurt in totaal minimaal één jaar. Als alles goed gaat, ontstaat er een smal litteken dat flexibel met je meebeweegt. Bestraling, een ontsteking, het opengaan van de wond of vochtophopingen rondom het litteken kunnen zorgen voor een verstoring van de wondgenezing. Het litteken kan rood blijven, dik worden, strak en trekkerig aanvoelen. De huid rondom het litteken kan verharden en hierdoor kunnen beperkingen in de beweging ontstaan.

Wat kan de huid- en oedeemtherapeut doen?
‘Afhankelijk van de klacht adviseren we de best passende behandeling’, vervolgt Karlijn haar verhaal. ‘In de eerste drie weken na wondsluiting is het noodzakelijk om rek op de wond zoveel mogelijk te vermijden. Vanaf drie weken na wondsluiting kunnen wij je advies geven of de behandeling beginnen. Ook een oud litteken dat klachten geeft, kan door ons behandeld worden.’

Behandelmogelijkheden zijn:
– massage van het litteken
– siliconenlittekenpleisters
– drukkleding en littekentaping
Als je zowel oedeem- als littekenklachten hebt, kan dat gecombineerd behandeld worden.

Hoe kom je bij de praktijk terecht?
Je kunt bij Huidcentrum Onze Huid terecht met een doorverwijzing van mammacareverpleegkundigen, chirurgen, radiotherapeuten, oncologen en (huis)artsen. Ook zonder verwijzing kun je contact met de praktijk opnemen voor tips en adviezen. Voor de vergoeding van de therapie is vaak een verwijzing nodig. Huidcentrum Onze Huid is geregistreerd in het Kwaliteitsregister Paramedici en lid van de Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten. De praktijk kan ook helpen bij huidklachten als een extreem droge huid, kloven en broze nagels door de oncologische behandelingen.